2x Jo’burg, 1 kroket, 1 Soweto en Apartheid a.u.b.

Ik word echt blij van jullie reacties! Het is zo leuk te weten dat mensen meegenieten van mijn verhalen. :) Het geeft me een extra motivatie te blijven schrijven. En ook afgelopen weekend heb ik weer heel wat meegemaakt, dus bij deze het verslag!

Om te beginnen hadden we afgelopen vrijdag met het huis besloten een feestje te geven. Het werd een ‘bring your own booze’: een concept wat voor de Afrikaanse gasten vaak herhaald moest worden (“Neeeee, niet ‘bring your own braai’. Booze! Hou nou es op met je braai!”). ’s Avonds druppelden de gasten (een diverse collectie van iedereen die we hier in deze tijd ontmoet hebben) binnen en het werd al snel gezellig. Na een paar drankjes vond ik het hoog tijd voor een danscursus van een sterrenkundecollega uit Limpopo. Want stijldansen, dat lukt wel. Maar dansen als een Venda, dat bleek lastiger. Hierbij kunnen je voeten blijkbaar onafhankelijk van je benen bewegen. En dan moet je het ook nog natuurlijk uit laten zien. Jorrit, het ‘Afrikaans dansen’ wat wij in gedachten hadden leek er eigenlijk wel een beetje op. Toen het later werd vertrokken de mensen die de ochtend daarna vroeg op moesten, en bleven de die-hards over om het feestje naar de club te verhuizen. ‘Bourbon Street’ werd de gelukkige, waar we al snel de dansvloer veroverden met onze nieuwe moves.

Zaterdagochtend kwam het huis vervolgens weer langzaam tot leven. Ik was net op wat cornflakes aan het kauwen toen Leanne resoluut meldde dat het tijd was voor kroketten. Beter after-uitgaan eten bestaat er natuurlijk niet (vooral wanneer je maanden geen kroket hebt gezien), maar het werd me langzaam duidelijk dat het serieus een mogelijkheid was. Annemarijn had een smsje gekregen van een mede Nederlander-in-Zuid-Afrika, die vanochtend in Jo’burg op een tentje was gestuit waar ze kroketten verkochten. Maar alleen vandaag, en alleen tot 2 uur die middag. En het was ondertussen half 12. De keuze was echter snel gemaakt! 250 kilometer, 4 uur op en neer rijden… Wij wilden kroket! Dus binnen 5 minuten zaten wij in de auto, op naar Jo’burg. Daar aangekomen vonden we ‘De Zoete Inval’, een winkel met Nederlandse delicatessen, waar we enthousiast naar binnen renden. …En waar ons vervolgens werd verteld dat ze nét gestopt waren met snacks verkopen. Vijf meiden die in koor “Neeeee!” riepen, wanhopig keken, dreigden te gaan huilen en beargumenteerden dat we uren lang reden voor een snack, bleken gelukkig overtuigend genoeg. De frituur ging weer aan, en een paar minuten later zaten we op het stoepje, in de Afrikaanse zon, te genieten van broodjes kroket en frikadellen speciaal. Na drie maanden zonder was dit een delicatesse waar geen bobotie tegenop kan! Al met al waren we rond 5 uur weer terug uit Potch. Ik durf bijna te zeggen dat Family Corner onder aan de Acaciastraat beter bereikbaar is… maar nu kan ik er deze laatste maanden weer even hollandse-snack-loos tegenaan.

De dag daarop bedachten we dat we Jo’burg al zo lang niet gezien hadden (…), dus hadden we afgesproken om 7 uur ’s ochtends weer in de auto te springen. Deze keer stonden het Apartheidmuseum en Soweto op het programma. Om 10 over 7 werd er op mijn deur geklopt en pelde ik slaapdronken mijn gezicht van het kussen. Hhmhfhhh!? Juist… geen wekker gezet. In recordtempo heb ik al tandenpoetsend wat kleren aangegooid terwijl ik ontbijtend mijn haar borstelde en schoenen strikte… en tien minuten later zaten we in de auto. We bereikten de plek van bestemming zonder problemen, zodat we zelfs een kwartier voor openingstijd voor de deuren van het Apartheidmuseum stonden. Het museum was echt interessant, en wat mij betreft een must voor iedereen die langer in Zuid Afrika blijft. De ingang in gesplitst, met een aparte deur voor blanken en niet-blanken. Gezien ze niet echt op huidskleur willen sorteren, staat er op je entreekaartje wat je ‘bent’: op de kaartjes worden willekeurig ‘blank’ of ‘niet blank’ geprint. Ons groepje werd dus even gesplitst terwijl we door verschillende gangen binnenliepen. In de gang hingen bordjes uit de tijd van Apartheid. Echt, alles was toen gescheiden. Bordje 1: taxiplaats voor blanken. Bordje 2: toiletten voor niet blanken. Bordje 3: deze kant van de trap als je blank bent, deze kant als je niet blank bent. Al behoorlijk onder de indruk betraden we vervolgens (weer samen) de rest van het museum. De geschiedenis van deze tijd werd uit de doeken gedaan aan de hand van verhalen, oude nieuwsfragmenten en foto-exhibities. Ook het belang van de opstand in Soweto kwam aan bod. Dit was mooi, want die middag stond onze trip naar Soweto op de planning.

Voor wie er niet bekend mee is: Soweto is de grootste township van Zuid Afrika. In de tijden dat woonruimte strikt werd gescheiden, is deze township uit de grond gestampt om de zwarte bevolking te huisvesten buiten Jo’burg. Hoewel… huisvesten impliceert dat het om huizen gaat. Hier ging het om de meest basic hutjes. Soweto is wel enorm gegroeid sinds die tijd (in grootte, maar ook in welvaart). Het is nu dan ook een mengelmoes van alles. Er zijn grote mooie huizen met dikke auto’s op de oprit, maar twee straten verderop woont er weer iemand tussen vijf aan elkaar gespijkerde golfplaten. Er zijn winkels, banken, en speeltuinen, maar ook krottenwijken zonder riolering en elektriciteit. Onze gids, een geboren en getogen Sowetoër, beloofde ons dan ook een beetje van alles. “I will show you the good, the bad, and the ugly.” Beter had hij het niet kunnen omschrijven. Bij een van de armere wijken, Motsoaledi, stapten we uit ons busje en werden we toevertrouwd aan een inwoner van de wijk. Hij was onze gids door dit deel van de township. Terwijl hij al wandelend over zijn wijk vertelde trokken we wel wat bekijks, maar we hoorden vooral het goedbedoelde “Holland! Goeiemiddag!”. Tijdens onze wandeling werd de armoede van de wijk ons al snel duidelijk. De huizen waren klein en slecht, over de zandpaden sijpelde ongedefinieerd water (…?) naar beneden, en er was geen water of elektriciteitsvoorziening – afgezien van een kraan op een straathoek. Dankzij onze gids mochten we ook bij een van de families binnenkijken. Het ging om een twee-kamer-hutje (keuken en slaapkamer) waar ze met z’n zessen woonden. Het was echt net groot genoeg voor twee bedden en een gasstel. De plaatselijke kinderen vonden ons trouwens minstens zo interessant als wij hun wijk vonden! Sommigen kwamen ons high-fiven, sommige kwamen ons gewoon bekijken. Al met al was het dan ook een hele ervaring om echt een keertje een township binnen te stappen, met de plaatselijke bevolking te kunnen kletsen en vragen te kunnen stellen over het leven daar. Nadat we een fooi voor de gids bijeen hadden gelegd, kropen we vervolgens ons busje weer in om nog wat laatste kilometers Soweto te ontdekken. We reden via de enige straat ter wereld waar twee Nobelprijs winnaars gewoond hadden. We zagen het huis van Desmond Tutu, die nog steeds in Soweto verblijft, en het huis van Nelson Mandela vroeger woonde. De reis bracht ons vervolgens langs Winnie Mandela’s huidige huis, om uiteindelijk te eindigen bij het Hector Pieterson museum. Dit museum was geheel gewijd aan de studentenopstand in Soweto, wat een belangrijk keerpunt in de strijd tegen de Apartheid is geweest. De nadruk lag in dit museum op ooggetuigenverslagen, waardoor het een mooie toevoeging op het Apartheidsmuseum was. Na hier nog een uurtje doorgebracht te hebben was het echt tijd om de dag een dag te noemen. Heel wat indrukken rijker kwamen we gisteravond terug in Potch.

Hoe meer ik van Zuid Afrika zie, hoe meer ik nog wil ontdekken. Het goede nieuws is dat de plannen deze keer niet lang op zich laten wachten! Komend weekend is een lang weekend (Freedom Day, Workers Day), dus hebben Annemarijn, Leanne, Wing Yan, Debora en ik besloten op pad te gaan. De bestemming: Drakensbergen en Durban. Ik zal laten weten hoe het was! :)